Współczesna infrastruktura drogowa, z jej licznymi mostami, wiaduktami, tunelami i skomplikowanymi sieciami dróg sięgającymi nawet najbardziej niedostępnych miejsc, stanowi kręgosłup systemów transportowych funkcjonujących nie tylko w Polsce, ale i na całym świecie. Zapewnienie jej długotrwałości, funkcjonalności i – co najważniejsze – bezpieczeństwa wymaga nie tylko doświadczonych w branży partnerów, takich jak MaxDrogi. Warto również zaopatrzyć się w precyzyjne narzędzia i metody zarządzania. Jednym z najistotniejszych narzędzi, które umożliwiają kontrolę i monitorowanie stanu technicznego tych obiektów, jest książka dla obiektu budowlanego. W kontekście drogownictwa pełni ona szczególną rolę, dbając o transparentność, skuteczną konserwację oraz regularność przeglądów technicznych.
Czym jest książka obiektu budowlanego?
Książka tworzona dla obiektów budowlanych (w skrócie KOB) to dokument techniczny, który właściciele/zarządcy obiektów budowlanych są zobowiązani prowadzić. Służy ona do rejestrowania wszystkich istotnych informacji dotyczących utrzymania, napraw oraz przeglądów technicznych budynków i innych obiektów, w tym także tych związanych z infrastrukturą drogową. Jest to formalny dziennik historii technicznej obiektu, odgrywający kluczową rolę w zarządzaniu jego bezpieczeństwem. W myśl “Ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane” książkę obiektu budowlanego prowadzi się obligatoryjnie dla budynków oraz obiektów budowlanych innego typu, których projekt jest objęty obowiązkiem uprzedniego sprawdzenia.
W kontekście drogowych obiektów budowlanych książka odnosi się do takich elementów jak mosty, wiadukty, tunele, mury oporowe, przepusty czy inna pomniejsza infrastruktura. Wpisy w książce stanowią kompletną dokumentację stanu technicznego i pozwalają na ocenę trwałości tych obiektów w czasie. Prawo budowlane w art. 60 pkt. 2.3. nie nakłada jednak obowiązku prowadzenia takiej książki w przypadku dróg i mostów. Dla tych obiektów Ustawa o drogach publicznych przewiduje odpowiednio książki drogi i książki obiektów mostowych. Nie zmienia to jednak faktu, że bez względu na skalę i rozmiar obiektu budowlanego książka jest dokumentem, o który warto się postarać, z kilku powodów przedstawionych poniżej.
Gwarant bezpieczeństwa
Obiekty infrastruktury drogowej z racji swojego przeznaczenia są codziennie poddawane ogromnym obciążeniom. Wynikają one z ruchu pojazdów, wpływu warunków atmosferycznych czy naturalnego zużycia materiałów wchodzących w ich skład. Dlatego niezwykle ważne jest, aby systematycznie kontrolować ich stan techniczny. Książka obiektu budowlanego ułatwia dokumentowanie tych kontroli oraz wykonywanych napraw. Dzięki temu można łatwiej i wcześniej wykryć usterki mogące zagrażać bezpieczeństwu użytkowników.
Zgodnie z polskim prawem przeglądy techniczne obiektów drogowych trzeba przeprowadzać co najmniej raz do roku (podstawowe), a w przypadku niektórych kluczowych elementów – co pięć lat (rozszerzone). Książka dla obiektu budowlanego pełni tu funkcję formalnego rejestru. W nim właściciel/zarządca drogi co do zasady dokumentuje wyniki każdego przeglądu oraz zalecenia dotyczące napraw lub modernizacji. Systematyczne zapisy w KOB umożliwiają nadzór nad całością infrastruktury drogowej, przekładając się na jej dłuższą żywotność i sprawniejsze zarządzanie.
Ponadto w każdym systemie infrastruktury drogowej, bez względu na dotychczasowe wyniki przeglądów, konieczne jest przeprowadzanie okresowych remontów, modernizacji i napraw. Wpisy w książce stanowią pełną dokumentację tych działań. Pozwalają na łatwe śledzenie, jakie prace zostały wykonane i kiedy. Jest to ważne zwłaszcza w kontekście zachowania ciągłości informacji o stanie technicznym danego obiektu oraz oceny, czy wykonywane prace były skuteczne.
Zrównoważony rozwój i KOB – przyszłość infrastruktury drogowej
W dobie zrównoważonego rozwoju oraz rosnącej świadomości ekologicznej, książka obiektu budowlanego zyskuje coraz większe znaczenie, szczególnie w kontekście zarządzania infrastrukturą drogową. Nie powinna ona być jedynie funkcjonalna i bezpieczna, ale także długowieczna, efektywna energetycznie i przyjazna środowisku. Nowoczesne podejście do zarządzania takimi obiektami stawia nacisk na odpowiedzialne gospodarowanie zasobami oraz minimalizowanie negatywnego wpływu na środowisko. KOB, pełniąc rolę rejestru technicznego, staje się narzędziem, które wspomaga świadome zarządzanie infrastrukturą pod kątem zrównoważonego rozwoju. Regularne monitorowanie stanu technicznego dróg i obiektów drogowych za pomocą tego dokumentu pozwala na planowanie modernizacji w sposób bardziej przemyślany. Dzięki temu można ograniczać nadmierne zużycie materiałów. To zaś nie tylko przedłuża żywotność infrastruktury, ale również przyczynia się do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych wynikających z eksploatacji obiektów. Takie podejście wpływa bezpośrednio na redukcję śladu węglowego.
Cyfryzacja dokumentacji
Technologia cyfrowa i jej rozwój również odgrywa coraz większą rolę. Nowe rozwiązania usprawniają prowadzenie KOB, dzięki czemu możliwe jest lepsze zarządzanie danymi i szybszy dostęp do niezbędnych informacji. W związku z tym, od 1 stycznia 2024 roku prowadzenie książki obiektu budowlanego jest możliwe wyłącznie w formie Cyfrowej Książki Obiektu Budowlanego (c-KOB). Wprowadzenie cyfrowego systemu zarządzania oznacza odejście od papierowych książek obiektów, które były stosowane przez wiele lat. Książki te, jeśli zostały założone przed końcem 2023 roku, mogą funkcjonować jeszcze do końca 2026 roku. Po tym czasie również będą musiały zostać przeniesione do systemu cyfrowego. Cyfryzacja KOB nie tylko ułatwia zarządzanie informacjami. Wprowadza ona także większą efektywność w monitorowaniu infrastruktury. Umożliwia ona szybszą reakcję na ewentualne problemy techniczne i jednocześnie wspiera politykę zrównoważonego rozwoju.
Przejście na cyfrowy system prowadzenia książki dla obiektu budowlanego nie jest jedynie formalnością. Cyfrowa Książka Obiektu (c-KOB) pozwala na automatyczne rejestrowanie przeglądów technicznych i napraw. Ułatwia dzięki temu dostęp do aktualnych informacji oraz zapewnia większą kontrolę nad stanem technicznym infrastruktury. To narzędzie zyskuje szczególną wartość w kontekście długofalowego zarządzania obiektami drogowymi. Wspiera ono działania na rzecz minimalizacji negatywnego wpływu na środowisko i zwiększając efektywność zarządzania publicznymi zasobami.
Książka obiektu budowlanego a zarządzanie (nie tylko) kryzysowe
Książka obiektu budowlanego ma także fundamentalne znaczenie w kontekście zarządzania kryzysowego. W przypadku awarii, katastrof budowlanych lub poważnych uszkodzeń infrastruktury, wpisy w KOB dostarczają kluczowych informacji o wcześniejszych przeglądach i naprawach. Informacje zawarte w tym dokumencie pozwalają na szybsze i skuteczniejsze reakcje służb odpowiedzialnych za naprawę i przywrócenie infrastruktury do użytku. KOB działa zatem jako ważne narzędzie w kontekście zapobiegania poważnym awariom oraz reagowania na nie w sposób zorganizowany i odpowiedzialny.
Nie bez znaczenia jest także możliwość długoterminowego planowania inwestycji. Systematyczne wpisy w KOB pozwalają na precyzyjniejsze oszacowanie, kiedy dany obiekt będzie wymagał większych prac modernizacyjnych lub napraw. W ten sposób zarządcy mogą lepiej planować swoje budżety, unikać nieprzewidzianych, kosztownych awarii oraz lepiej alokować zasoby. Dzięki temu infrastruktura drogowa jest utrzymywana w lepszym stanie technicznym przez dłuższy czas. Odczuwalnym rezultatem jest również jej trwałość i efektywność kosztowa.